ბიოგრაფია
მაკიაველიზმი – ნიკოლო მაკიაველი იყო გამოჩენილი ფიგურა რენესანსის იტალიაში და ფართოდ განიხილება, როგორც ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი პოლიტიკური მოაზროვნე დასავლურ ისტორიაში. დაიბადა 1469 წელს ფლორენციაში, იტალია, მაკიაველი გაიზარდა პოლიტიკური არეულობის დროს. მან მიიღო განათლება კლასიკაში და მუშაობდა სახელმწიფო მოხელედ ფლორენციაში, მსახურობდა მეორე კანცელარიის მდივნად, თანამდებობაზე, რომელიც მას პირდაპირ წვდომას აძლევდა ფლორენციული მთავრობის შიდა საქმეებისა.
მაკიაველის პოლიტიკური კარიერა დაიწყო 1498 წელს, როდესაც იგი დაინიშნა ფლორენციის რესპუბლიკის მეორე კანცელარიის მდივნად. ის მჭიდროდ თანამშრომლობდა ფლორენციის რამდენიმე მნიშვნელოვან პოლიტიკურ ფიგურასთან, მათ შორის პიერო სოდერინსთან, რომელიც რესპუბლიკის ლიდერი გახდა 1502 წელს. მაკიაველის კარიერა შეიცვალა, როდესაც ფლორენციიდან გადასახლებულმა მედიჩების ოჯახმა დაიბრუნა კონტროლი ქალაქზე 1512 წელს. ის დააპატიმრეს და აწამეს შეთქმულების ბრალდებით. საბოლოოდ კი გაათავისუფლეს და უფლება მისცეს დაბრუნებულიყო თავის მამულში ფლორენციის გარეთ, სადაც გაატარა დარჩენილი სიცოცხლე.
“პრინცი” (მთავარი)
მაკიაველის ყველაზე ცნობილი ნაშრომი “პრინცი” დაიწერა მისი გადასახლების დროს და გამოიცა 1532 წელს, მისი გარდაცვალებიდან ხუთი წლის შემდეგ. წიგნი თავდაპირველად დაიწერა, როგორც გზამკვლევი ლორენცო დე მედიჩისთვის, ფლორენციის ახალგაზრდა მმართველისთვის, თუ როგორ შეენარჩუნებინა პოლიტიკური ძალაუფლება. თუმცა, „პრინცი“ არ არის უბრალოდ სახელმძღვანელო, თუ როგორ უნდა მართოთ; ეს არის ძალაუფლების, პოლიტიკისა და ზნეობის ბუნების რთული და ნიუანსირებული გამოკვლევა.
„პრინცში“ მაკიაველი ამტკიცებს, რომ მმართველის მთავარი მიზანი უნდა იყოს ძალაუფლების შენარჩუნება, თუნდაც ეს ამორალური ან არაეთიკური საშუალებების გამოყენებას გულისხმობს. ის ვარაუდობს, რომ მმართველები მზად უნდა იყვნენ გამოიყენონ ძალადობა, ტყუილი და მანიპულირება, რათა შეინარჩუნონ ძალაუფლება. მაკიაველი ასევე ხაზს უსვამს მმართველის იმიჯის და რეპუტაციის მნიშვნელობას და ამტკიცებს, რომ მმართველებმა უნდა წარმოაჩინონ ძლიერებისა და დაუნდობლობის იმიჯი პოტენციური მეტოქეების შესაჩერებლად.
მიუხედავად მისი საკამათო თემისა, “პრინცი” გახდა ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი პოლიტიკური ნაწარმოები ისტორიაში. მისი ხაზგასმა პრაქტიკული მოსაზრებების მნიშვნელობაზე და ცვალებად გარემოებებთან ადაპტაციის აუცილებლობაზე გავლენას ახდენდა პოლიტიკურ აზროვნებაზე საუკუნეების განმავლობაში. მაკიაველის იდეები გამოიყენებოდა პოლიტიკური ქმედებების ფართო სპექტრის გასამართლებლად, ავტორიტარული რეჟიმების აღზევებიდან წამებისა და უკიდურესი ძალადობის სხვა ფორმების გამოყენებამდე.
„პრინცის“ გარდა, მაკიაველმა დაწერა რამდენიმე სხვა მნიშვნელოვანი ნაშრომი, მათ შორის „დისკურსი ლივიზე“, კომენტარი რომის ისტორიის შესახებ და „ომის ხელოვნება“, ტრაქტატი სამხედრო სტრატეგიის შესახებ. მაკიაველის იდეებმა ღრმა გავლენა მოახდინა პოლიტიკურ აზროვნებასა და ფილოსოფიაზე და მისი ზეგავლენა დღესაც იგრძნობა.
მაკიაველიზმი
მიუხედავად იმისა, რომ ნიკოლო მაკიაველი ძირითადად ცნობილია თავისი წიგნით “პრინცი” და პოლიტიკური რეალიზმის აქცენტით, მისი იდეები ასევე დაკავშირებულია პიროვნების თვისებების “ბნელ ტრიადასთან”. ბნელი ტრიადა ეხება პიროვნების სამ მახასიათებელს: ნარცისიზმს, ფსიქოპათიას და მაკიაველიზმს. თითოეულ ამ თვისებას ახასიათებს ფოკუსირება საკუთარ ინტერესებზე და სხვების მიმართ თანაგრძნობის ნაკლებობა.
მაკიაველიზმი არის ის თვისება, რომელიც ყველაზე ხშირად ასოცირდება მაკიაველის იდეებთან. მაკიაველიზმს ახასიათებს სხვების მანიპულირების სურვილი პირადი სარგებლობისთვის, სხვების კეთილდღეობაზე ზრუნვის ნაკლებობა და ძალაუფლებასა და კონტროლზე ფოკუსირება. მაკიაველის პიროვნება ხშირად ძალიან ინტელექტუალური და სტრატეგიული მოაზროვნეები არიან და ისინი ურთიერთობებსა და ურთიერთქმედებებს ძალაუფლების დინამიკის თვალსაზრისით უყურებენ.
მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი აკრიტიკებდა მაკიაველის „პრინცში“ მაკიაველისეული მსოფლმხედველობის გავრცელების გამო, აღსანიშნავია, რომ მაკიაველის იდეები უფრო ნიუანსი იყო, ვიდრე ბევრი აფასებს მას. მაკიაველი თვლიდა, რომ მმართველები უნდა იყვნენ პრაგმატულები და მზად იყვნენ გამოიყენონ ყველა საჭირო საშუალება თავიანთი ძალაუფლების შესანარჩუნებლად, მაგრამ ის ასევე აღიარებდა მმართველის რეპუტაციის მნიშვნელობას და ხალხის მხარდაჭერის შენარჩუნების აუცილებლობას. ამ თვალსაზრისით, მაკიაველის იდეები შეიძლება ჩაითვალოს როგორც პასუხი მისი დროის პოლიტიკურ რეალობაზე და არა არაეთიკური ქცევის მოწონება.
აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მაკიაველიზმი ხშირად ასოცირდება უარყოფით თვისებებთან, ის სულაც არ არის პათოლოგიური თვისება. “მაკიაველის პიროვნება” შეიძლება იყოს ძალიან ეფექტური ლიდერი და მენეჯერი. ის შეიძლება კარგად შეეგუოს გარკვეულ პროფესიებს, როგორიცაა პოლიტიკა ან ბიზნესი. თუმცა, მაკიაველიზმი შეიძლება გახდეს პრობლემური, როდესაც ის უკიდურესობამდეა მიყვანილი და ის ხშირად ასოცირდება ნეგატიურ შედეგებთან, როგორიცაა სამუშაო ადგილის ბულინგი ან ტოქსიკური ლიდერობა.
დასასრულს, მაკიაველის იდეები დაკავშირებულია პიროვნების თვისებების ბნელ ტრიადასთან, განსაკუთრებით მაკიაველიზმთან. მიუხედავად იმისა, რომ მაკიაველის იდეები გააკრიტიკეს არაეთიკური ქცევის ხელშეწყობისთვის, მნიშვნელოვანია იმის აღიარება, რომ მისი იდეები უფრო ჩახლართული იყო, ვიდრე ბევრი აფასებს მას და რომ მაკიაველიზმი სულაც არ არის პათოლოგიური თვისება.
აქ არის რამოდენიმე საერთო “სიმპტომი” ან მახასიათებელი, რომელიც დაკავშირებულია მაკიაველიზმთან:
- მანიპულირება: მაკიაველიზმის მქონე ინდივიდებს ხშირად აქვთ მაღალი უნარები სხვების მანიპულირებაში, რათა მიიღონ ის, რაც სურთ. მათ შეუძლიათ გამოიყენონ მაამებლობა, მოტყუება ან სხვა ტაქტიკა, რათა გავლენა მოახდინონ სხვებზე და მიაღწიონ თავიანთ მიზნებს.
- საკუთარი თავის პოპულარიზაცია: ეს ინდივიდები ხშირად მეტად არიან ორიენტირებულნი საკუთარ ინტერესებზე და შეიძლება იყვნენ დახელოვნებულნი საკუთარი თავისა და მიღწევების პოპულარიზაციაში.
- თანაგრძნობის ნაკლებობა: მათ შეიძლება უჭირდეთ სხვების თანაგრძნობა და შეიძლება ნაკლებად იყვნენ დაინტერესებული სხვების კეთილდღეობაზე, ვიდრე საკუთარ ინტერესებზე.
- დაუნდობლობა: მაკიაველიზმის მიმდევრებს შეუძლიათ გამოიყენონ უკიდურესი ზომები, როგორიცაა ტყუილი ან თუნდაც ძალადობა, რათა მიაღწიონ თავიანთ მიზნებს.
- სტრატეგიული აზროვნება: “მაკიაველის ინდივიდები” ხშირად არიან უაღრესად სტრატეგიული მოაზროვნეები და შეიძლება იყვნენ დახელოვნებულნი – შეაფასონ და გამოიყენონ ძალაუფლების დინამიკა მათ სოციალურ ურთიერთქმედებებში.
- მორალური პრინციპების ნაკლებობა: “მაკიაველის პიროვნებას” შეიძლება ნაკლებად აინტერესებდეს ტრადიციული მორალური პრინციპები და შეიძლება სურდეს ჩაერთოს არაეთიკურ ან თუნდაც უკანონო ქცევაში თავიანთი მიზნების მისაღწევად.
- ფოკუსირება კონტროლზე: ის შეიძლება იყოს ძალიან კონცენტრირებული გარემოზე კონტროლის შენარჩუნებაზე და შეიძლება უხერხულად იყოს იმ სიტუაციების მიმართ, როდესაც გრძნობს, რომ არ აკონტროლებს გარემოს.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მაკიაველიზმი ასოცირდება ამ სიმპტომებთან ან მახასიათებლებთან, ყველა ადამიანი, ვინც ამ მახასიათებლებს ამჟღავნებს, არ არის აუცილებლად იყოს მაკიაველიელი. გარდა ამისა, ყველა მაკიაველის პიროვნება არ გამოავლენს ყველა ამ სიმპტომს და ამ სიმპტომების სიმძიმე შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს ინდივიდებს შორის.
გადახედეთ კიდევ ერთხელ:
