არქივი

გურჯი და მეჩეთი

dd1f879ef4fc

მუსტაფა კურჯი. შეიძლება ეს სახელი ბევრს ისტორიიდან ეცნობა, ბევრს კი ბაბუა-ბებიისგან გაუგია. მეტს გეტყვით, მუსტაფა კურჯი იყო ქართველი, კურჯი ანუ ქურჯი ანუ გურჯი. მუსტაფა გურჯი იყო მეკობრე და ლიბიაში ტრიპოლის საფაშოს საზღვაო მინისტრი.სწორედ მის სახელს უკავშირდება ულამაზესი და საკმაოდ ცნობილი მეჩეთი ტრიპოლიში.(ტრიპოლისი-ლკიბიის დედაქალაქია)ამ მეცეტს, რომელიც ქალაქის ცენტრში დმებარეობს სიამაყით ბევრს აჩვენებენ, იგი მდებარეობს მარკუს ავრელიუსის ყოვლადცნობილი თაღის მახლობლად. მისი შენებლობა 1834 წელს დასრულდა, ხოლო რესტავრაცია 2005 წელს გაუკეთდა
ყველაფერი კი ასე დაიწყო : მეთვრამეტე საუკუნეში მონათვაჭრობა საქართველო საკმაოდ დიდ რაოდენობებს აფიქსირებდა და ნამდვილად უკიდურესობას მიარწია.ქართველებით აივო ახლო აღმოსავლეთის ბაზრები, სადაც, რათქმაუნდა, მონებს ყიდდენ.ნაყიდი მონები ხვდებოდნენ ეგვიპტეში, ერაყი, სირიასა და ოსმ,აელეთის ცენტრალურ ქალაქებში,ხანდახან კი ლიბიაში, ალჟირსსა და მაროკოშიც ხვდებოდნენ.მუსტაფა გურჯი სწორედ ერთ-ერთი მათგანი იყო. იგი სტამბოლის ტყვეთა ბაზარზე იყიდეს და მისი ახალი “მეპატრონე” იყო ფასა იუსუფ კარამანლი.მისი საფაშო ოსმალეთს ეკუთვნოდა, თუმცა კარამანლი ადგილობრივად განაგებდა ტრიპოლის საფაშოს და სომალეთის მფლობელობაში ყოფნა, ეგრეთწოდებული ფორმალობა იყო.ასევე უნდა აღინიშნოს, ამერიკის ხარკი. იგი საფაშოს 16ათას დოლარს უხდიდა,მაგრამ ტრიპოლის ფაშას ეცოტავა ეს თანხა და 1801 წელს ამერიკას 250 ატასი დოლარის გადახდა მოსთხოვა.ამერიკელებმა უარი განაცხადეს ასე გაზრდილ თანხაზე და ომიც დაიწყო. 1803 წლის 31 ოქტომბერს ამერიკული ხომალდი მოწინააღმედეგეს ჩაბარდა.საფაშოს ამბიციები საკმაოდდიდი იყო ფულის მიმართ, ასევე მას სახელის დაკავებაც სურდა ისტორისში.თუმცა ,ალბათ რიტაც საფაშომ ტავი დაამახსოვრა უმეტესობას ეს იყო მეკობრეობა.როდესაც ევროპაში ნაპოლეონის ომები დსრულდა,მეკობრეობა ფართო მასშტაბებით აიკრძალა და ტრიპოლის საფაშეტში დაიწყო კრიზისი.ამის აღმოსაკვეტათ 1835 წელს სულტან მაჰმუდ მეორემ ტრიპოლიში ახალი ფაშა მიავლინა და კარამანლის წევრები ოსმალეთში გადაასახლა.მუსტაფა გურჯი იუსუფ ფაშას მამლუქი იყო.იუსუფს, კი ბევრი ვერიტანდა, ფრანგი მწერალიშარლ პერო მას ქრისტიანთა სისხლიან მოძულეს უწოდებდა.ასევე ცნობილია, რომ იუსუფი მონებს ტავისი ხელით აჭრიდა თავებს და დედის თვალწინაც კი მოკლა ძმა ამბიციის გამო, რომ მოცილე არ ყოოლოდა.თუმცა, მას ერთი პლიუსი ჰქონდა: მეკობრეთა საქმიანობის არდგენას დამათ მეტაურობას ნამდვილად სასტიკი, დუანდობელი და სისხლისმსმელი მეთაური ჭირდებოდა.

94e1347364e6

სწორედ ასეთი პატრონი ჰაყვდა მუსტაფა გურჯს, რომელიც ზოგ წყაროში მუსტაფა რაისად მოიხსენიება, თუმცა ეს დამტკიცებული არაა.იგი იყო ალ-მარსას ანუ პორტის უფროსი, მეპატრონემ მას დაუმადლა გაწეული ამაგი მეკობრეტა საქმეში და ომებში და საკუთარი ქალიშვილი ფატიმა მიათხოვა.მუსტაფა გურჯი სკამაოდ შრომისმოყვარე ადამიანი იყო:შეაკეტა ტრიპოლის პორტი, გაუზარდა ხელფასები მეზღვაურებს,თუმცა მეკობრეობა კვლავ აიკრძალა მე-19-ე საუკუნის ოციან წლებში და საფაშეტს ფინანსური კრიზისი დაუბრუნდა ბუმერანგივით.1832 წელ იქ მოხდა რევოლუცია და სისხლისმსმელი იუსუფი გადადგა, მუსტაფა გურჯმა კი ალიფაშას-ახალი მემკვიდრის მხარე დაიჭირა.თუმცა ლიბიას მტავარი უბედურება შიდა სსაქმიანობა კი არა, ოსმალეთი იყო, ოსლამელბმა ამ ადგილიდან კარამნლის ოჯახის ყველა წევრი გადაასხლეს მოხუცი იუსუფის გარდა.
მეჩეთის ავტორის, მუსტაფა გურჯის გარდაცვალების ტაღიღი დადგენილი არაა, მაგრამ გავრცელებული აზრით იგი 184-50იან წლებში გარდაიცვალა და დაკრძალულია სწორედ იმ მეჩეთში, რომელიც თვითონ ააშენა.აქვე მისი ოჯახის წევრებიც არიან დაკრძალულნი.
ალბათ, ბევრს დაგაინტერესებთ, რა თანხებით აშენდა ეს მეჩეთი? არის ერთი ამბავი, რომ ფაშამ მას უბოძა ნაძარცვი საქონელით აღჭურვილი 1 ცალი გემი და სწორედ იქ არსებული ნაძარცვით აშენდა ეს მეცეთი და რომ გურჯის ტავისთვის ამ თანხის არცერთი ნაწილი არ დაუტოვებია
6dba31cdadd6

blogerlady

age: 14

მსგავსი ამბები

Back to top button