უძველესი დროიდან არსებობდა სამი სიმბოლო, რომლებითაც ხალხი ალამაზებდა ყველაზე ძველ, არქაულ სალოვაცებს, ეს არის ვაზის ტოტი ან ფოთოლი (ღვინის სიმბოლო) სვიის ფოთლები ან გირჩები და მშვენიერი ყვავილი ყაყაჩო (ძილისა და სიკვდილის სიმბოლო).
ძველი ბერძნები ყაყაჩოს არამრტო ძილის ღმერთის (ჰიპნოსის) სიმბოლოდ მიიჩნევდნენ არამედ სიკვდლის ღმერთის (ტანატოსის) სიმბოლოდაც. ცნობილია, რომ ყაყაჩოსგან ძილისმომგვრელი ხსნარის დამზადების წესი ცნობილი იყო ეგვიპტელებისთვის, რომელნიც მას როგორც წამალს ისე იყენებდნენ. ამისთვის მათ იმ ყაყაჩოს ჯიშის ხელოვნური მოშენებაც კი დაიწყეს ქალაქ ფივ-თან ახლოს რომელსაც, ჩვენ ვაშენებთ დღეს დღეისობით. ყაყაჩოს ნარკოტიკული თვისებების შესახებ ძველად არ იცოდნენ და მას მხოლოდ ტკივილიგამაყუჩებლად იყენებდნენ. დღეს ყაყაჩოს სასარგებლო თვისებები ცოტას თუ აინტერესებს, რადგან ის კონკურენციას ვეღარ უწევს ხელოვნულ წამლებს. სამაგიეროდ ის ლიდერია მისგან სხვადასხვა ნარკოტიკული ნივთიერებების ოპიუმის, ჰერონის და მორფინის დამზადებაში.
ლეგენდა ყაყაჩოს გაჩენაზე
ვითარება მიმდინარეობს შემოდგომით – იმ შემოდგომით, როდესაც ღმერთი ქმნიდა ცხოველებს და მცენარეებს. მისი ნებით ჩნდებოდნენ ნაირნაირი ყვავილები და ცხოველები. უკვე მთელი დედამიწა მოიცვლეს მათ. ყველგან სიხარული და ურთიერთგაგება სუფევდა. ადამიანები და ცხოველები ერთმანეთთან მშვიდობიანად ცხოვრობდნენ და დილიდან საღამომდე მხოლოდ მხიარულების ხმა ისმოდა. მხოლოდ ერთი ქმნილება არ იზიარებდა ამ სიხარულს და მარტო დაეხეტებოდა ახალგაზრდა დედამიწაზე – ეს იყო ღამე. ღამე კი მოწყენილი იმიტომ იყო რომ დედამიწაზე ყველა ქმნილებას ჰყავდა თავისი მეორე ნახევარი, მხოლოდ ის იყო მარტო. აგრეთვე იმასაც წუხდა რომ მას არც თუ ისე სიხარულით ღებულობდნენ. და როგორც არ უნდა ეცადა ვარსკვლავებით თუ მანათობელი ხოჭოებით გაეფანტა თავისი სიბნელე , მაინც ხელს უშლიდა გარშემომყოფთ დედამიწის სილამაზის დანახვაში და ამიტომ ცდილობდნენ მისგან შორს ყოფნას. ხოლო როცა კი მზე ამოდიოდა და მისი სხივებით ყველას აღაფრთოვანებდა ის უფრო იწყენდა და უფრო ცუდად გრძნობდა თავს, მისთვის აუტენელი ხდებოდა მისი ასეთი არსებობა. ბუნებით ღამე კეთილი და მოსიყვარულე იყო და უსიყვარულობის გამო ის ხშირად განმარტოდებოდა და ცრემლებს ღვრიდა.
მისი ასეთი მდგომარეობა როგორც იქნა შეამჩნიეს და ესენი იყვნენ ყვავილები. ისინი ცდილობდნენ როგორმე შეემსუბუქებინათ მისი გასაჭირი და მათი მცირე შესაძლებლობების მიუხედავათ მისთვის სიამოვნება მიენიჭებინათ. მათ განა რა შეეძლოთ გარდა მათი ფერთა სილამაზისა და საამო სუნელებისა? და მათმა უმეტესობამ დაიწყეს მათი სურნელის დღისით შენახვა და ღამით გავრცელება. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ნუგეში მცირედი იყო ღამე ისე მარტოსულად აღარ გრძნობდა თავს რადგან მიხვდა რომ არსებობდენ ისეთი ქმნილებები რომელნიც მასსზეც ზრუნავდნენ და ფიქრობდნენ.
თუმცა ეს ხომ ვერ უშველიდა მის სიმარტოვეს და აი, ის ერთ დღესაც ეახლა ღმერთს და თავისი გასაჭირი უამბო. და შეევედრა რომ მოეღო ბოლო მისი სიმარტოვისთვის. ღმერთს ჩაეღიმა, მოისმინა რა ღამის ვედრება და მას ძილი უბოძა მეორე ნახევრად. ღამემ ძილი დიდი სიხარულით მიიღო და მისთვსის ახალი ცხოვრება დაიწყო. ახლა მას გულრილად კი არ ხვდებოდნენ არამედ სიამოვნებით, რადგან ამ ქვეყნიური ქმნილებები ძილს მოუთმენლად ელოდებოდნენ, როგორც დამშვიდების და დასვენების საშვალებას. მალე ღამეს და ძილს მათი შვილებიც შეუერთდნენ სიზმრები და ოცნებები. და თავიანთ მშობლებთან ერთად ისინი მთელს დედამიწას მოედვნენ, რამეთუ ყველასთვის სასურველნი იყვნენ.
არ გავიდა დიდი დრო რაც უბრალო და გულკეთილი ადამიანები შეიცვალნენ. მათში მრავალმა ადამიანურმა სურვილმა იხეთქა და ისინიც უფრო და უფრო ბნელი აზრებისკენ მიდიოდნენ. ღამემ გადაწყვიტა ჩამოეშორებინა ადამიანებისგან სიზმრები და ოცნებები მაგრამ მას შვილები შეეხვეწნენ და შეჰპირდნენ ვითარების შეცვლას და ღამემაც მათ ერთი შანსი მისცა. ამით ღამე დასთანხმდა სიზმრებში დაეტოვებინა ბნელი და ბოროტი აზრები. და რაც უნდა გასაკვირი იყოს ამ აზრებს სწორედ ბოროტი ადამიანები იზიდავდნენ თავისკენ.
ხალხი უფრო ფუჭდებოდა და ფუჭდებოდა და ცხოვრებაც უფრო ძნელი გახდა. ერთხელ ძილი და ოცნებები სწორედ ზემოთ ხსენებულ ადამიანთაგან ერთ-ერთან მივიდნენ, მაგრამ ვერ მიეკარნენ, რადგან მათ იმ ადამინის ბოროტი აზრები არ უშვებდნენ, რომელსაც ძმის მოკვლა ჰქონდა გადაწყვეტილი. ძილი და ოცნებები ძალიან ეცადნენ როგორმე თავისი ზეგავლენის ქვეშ მოექციათ ადამიანი, მაგრამ უშედეგოდ. მაშინ ძილმა თავის შვილ ოცნებებს უხმო და უთხრა „რაღანც ესეა განვეშოროთ ამ უღირს ადამიანსო“. და ისინიც მოსცილდნენ მას. გზადაგზა ძილი თავის ბრაზს ვერ მალავდა, რადგან მისი ჯადოსნური კვერთხი ასეთი უძლური აღმოჩნდა და გაბრაზებულმა ის მიწაზე მოისროლა. ხოლო მის გარშემო მოტრიალე ოცნებებმა თამაშ-თამაშით ამ კვერთხს ის მშვენიერი და ლამაზი სახებები უბოძეს რისი მიცემაც იმ ადამიანისთვის უნდოდათ.
ამ ყველაფერს ღამეც უყურებდა. ის მიხვდა ძილის შეცდომას, რომ მისი წარუმატებლობა კვერთხის ბრალი არ იყო, შეეცოდა კვერთხი და მას სული შთაბერა, რომ მას ფესვების გადგმა შესძლებოდა. კვერთხი რომელსაც ძილის მოგვრის ძალა ჰქონდა მალე გამწვანდა და მცენარედ იქცა, ხოლო ის სახებები რომლებიც ოცნებებმა გადასცეს მას, წითელ ლამაზ ფოთლებად იქცნენ. ამ მცენარეს დღეს ჩვენ ყაყაჩოს ვუძახით.
