კულტურა

მეგრული ენა

8674aad3ce55

მეგრულ პოსტებში და არამარტო მეგრულში უცნაურზე იწერებოდა ასეთი რაღაცები რომ მეგრული არის დიალექტი და მიდიოდა წინააღმდეგობები,მინდა გითხრათ ქართველებო და არა მარტო ქართველებო,რომ მეგრული არის ენა!

მეგრული ენა (მეგრ. მარგალური ნინა) ჩრდილო-დასავლეთ საქართველოს ქართველური ენაა. მეგრული ენა იბერიულ-კავკასიურ ენათა ოჯახის ქართველურ ჯგუფს მიეკუთვნება. მას, ლაზურთან ერთად, ერთი ენის – ზანურის დიალექტადაც თვლიან. ამასთან, მეგრული და ლაზური უფრო ახლოსაა ქართულთან, ვიდრე თითოეული მათგანი – სვანურთან

ქართულთან ერთად მეგრულს მშობლიურ ენად თვლის თითქმის 700.000 ქართველი, რომელთა უმრავლესობა საქართველოშისამეგრელოს მხარეში ცხოვრობს (460.000 ადამიანი), მხარე შედგება ოდიშის ზეგნისა და კოლხეთის დაბლობისაგან შავი ზღვისსანაპიროდან სვანეთის მთებამდე ჩრდილო-აღმოსავლეთით და მდ. ცხენისწყლამდე აღმოსავლეთით. მეგრულენოვანი მოსახლეობის გარკვეული რაოდენობა(40.000-ზე მეტი ადამიანი) სახლობს აფხაზეთის მხარეშიც. მეგრულენოვანი მოსახლეობის საკმაოდ დიდი რაოდენობა (100.000 ადამიანზე მეტი) ცხოვრობს საქართველოს დედაქალაქში. აფხაზეთის კონფლიქტის შემდეგ, აფხაზეთიდან დევნილი მეგრულენოვანი მოსახლეობის ნაწილი (დაახლ.50.000 ადამიანი) წავიდა რუსეთში და დღესაც იქ ცხოვრობს.

მეგრულ ენას დამწერლობის სტანდარტი არ გააჩნია და ძირითადად საოჯახო და არაფორმალურ მეტყველებაში გამოიყენება.

მეგრული ქართული ანბანით იწერება და მასში იხმარება მხედრული ანბანის 33–ვე ასო–ბგერა, და აგრეთვე ყრუ ბგერა „ჸ„ (მაგ. ჸუდე – სახლი, ჸორადილი – დამპალი, ჸუჯი – ყური და ა.შ.) და ირაციონალური ხმოვანი „ჷ“; უძველესი შემორჩენილი ტექსტები ძირითადად ეთნოგრაფიული ლიტერატურაა. 1930-38 წლებში რამდენიმე გაზეთი, მათ შორის “ყაზახიშ’ გაზეთი”, “კომუნა”, “სამარგალოშ’ ჩაი”, “სამარგალოშ’ თუთუმი” ”მახორხალი” იბეჭდებოდა მეგრულად. მოგვიანებით ენის აღორძინებისთვის გარკვეული სამუშაო ჩატარდა. ოთარ ქაჯაიას მიერ გამოიცა მეგრულ-ქართული ლექსიკონი და მეგრულ-გერმანული ლექსიკონი (ჰ. ფენრიხთანერთად). ასევე გივი ელიავას მიერ გამოიცა მეგრულ-ქართული ლექსიკონი. მეცხრამეტე საუკუნის 60-იან წლებში კაკა ჟვანიას მიერ ნათარგმნი და გამოცემულ იქნა ”ვეფხისტყაოსანი” მეგრულად.ლაშა გახარიას, გური ოტობაიას და გიორგი სიჭინავას .

45f111467b24

გრამატიკა

მეგრულ ენაში არის 7 ბრუნვა: სახელობითი, მოთხრობითი, მიცემითი, ნათესაობითი, მოქმედებითი, ვითარებითი, წოდებითი. მეშვიდე ბრუნვა – წოდებითი, ზოგ შემთხვევაში არც კი განიხილება როგორც ბრუნვა, ამიტომ ზოგი მეცნიერი თვლის, რომ მეგრულში 6 ბრუნვაა. მეგრული ბრუნვების ნიშნებია:

სახელობითი – არ აქვს ნიშანი – კოჩ

მოთხრობითი -ქ – კოჩქ

მიცემითი -ს – კოჩს

ნათესაობითი -შ, -იშ – კოჩიშ

მოქმედებითი -ით, -თ – კოჩით

ვითარებითი -ო, – კოჩო

წოდებითი – როგორც სახელობითი.

ქართველმა მეცნიერებმა,პროფესორებმა,მამა-შვილმა ცირა და მამანტი ძაძამიებმა გამოსცეს წიგნი “მეგრული ლექსიკა და სიტყვათ წარმომავლობა” (2008 წელს) რომელშიც დაამტკიცეს რომ მეგრულ ენაში მილიონობით (1 000 000) სიტყვაა და უმდიდრესი ენაა მსოფლიოში. და ეს მაშინ, როდესაც ინგლისური ენა, როგორც უმდიდრესი ენაა,შეტანილია გინესის რეკორდების წიგნში, მაგრამ შეიცავს ხუთას ათასამდე სიტყვას… ამიტომ დაიმახსოვრეთ რომ მეგრული ენა არის მსოფლიოში უმდიდრესი ენა და თან 500 მდე ზმნა გვაქვს მეგრელებს გამატიკაში.

წყარო:ვიკიპედია,წიგნი “ცოტნეიდელი” და გეოგრაფიის წიგნი

მსგავსი ამბები

Back to top button