ხეების ფიგურული ჭრა-Topiary
Topiary -ტოპიარი, ეს არის ხეებისა და ბუჩქების ფიგურული ჭრის ხელოვნება;დღესდღეობით ძალიან მოითხოვნადია პროფესიონალი ტოპიარ-მებაღე; Topiary არის სამებაღეო პრაქტიკა: დეკორატიული ხე-ბუჩქნარების ფორმირება- სხვლა გეომეტრიულ ან ორნამენტულ ფორმებად, მაგალითად : სპირალი, კონუსი, სფერო და სხვა.
ჩვენს ეპოქაში დიდად განვითებულია სასწავლო ცოცხალი მრავალწლიანი ნარგავების, ბუჩქების, ხეების ტოტების, შტოების, ფოთლების შეჭრა მკაფიოდ განსაზღვრული ფორმებით- გეომეტრიული და თავისებური, უცნაური და ორნამენტული ფორმებით;
ხოლო თვით სიტყვა “Topiary” მომდინარეობს ლათინური სიტყვიდან ”topiarius“ , რაც ნიშნავს „დეკორატიულ მებაღეს“.
ტოპიარის ხელოვნება – თავისი წარმომავლობით და წყაროებით უკავშირდება რომის იმპერიას ; პლინიუს უფროსის ( ისტორიის, კულტურის და ძველი რომის მეცნიერული ცოდნის ყველაზე ღირებული საინფორმაციო წყარო, რომელიც შემონახულია I ს-დან) „ბუნებრივი ისტორიის“ თანახმად, პირველი ადამიანი, რომელმაც ფაქიზად და გულდასმით შეჭრა ხე, იყო ცეზარის ქვეშევრდომი, რომელსაც ერქვა კალვო (Calvo).
მებაღეობის და ლანდშაფტის ხელოვნების აყვავების სიმბოლო გახდა იტალიური რენესანსის ეპოქა.
იმ დროისათვის პოპულარული მცენარეთა ლაბირინთების და გრძელი სასეირნო ხეივნების გაფორმებისას ფართოდ გამოიყენებოდა ბუჩქების და ხეების ფიგურული ჭრა;
მომხიბლავი, მომაჯადოებელი (enchanting, bewitching) წარსულის ბაღები შემოინახა და მრავალი წლის განმავლობაში შეინარჩუნა თავისი იერ-სახე, ასე რომ დღეს მათი ნახვა შეიძლება თავდაპირველი სახით. მათ შორის არის Hampton Court ( ინგლისი), Versailles (საფრანგეთი), Gurzufsky Park-ის ანსამბლის ბაღები და სხვ…
პრიგმატულ ამერიკელებს გასული საუკუნის დასაწყისში აზრად მოუვიდათ იდეა, რომ შეექმნათ ფიგურული ფორმის დაწნული მავთულებიანი კარკასი, რომლებშიც ათავსებდნენ ახალგაზრდა მცენარეებს. როგორც კი ახალგაზრდა ყლორტები სცილდებოდნენ კარკასს, მაშინვე მცენარეებს უტარდებოდათ ფიგურული ჭრა-ტოპიარი …
აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ დეკორატიული მებაღეობა გულისხმობს სპეციალურად შერჩეული მერქნიანი და ბალახოვან-ყვავილოვანი მცენარეების გამოყენებით ორიგინალური დიზაინის სკვერების, ბაღებისა და პარკების შექმნას…
ტროპიკული მარადმწვანე ხვიარა ბუჩქი ან ხე ითვლება დეკორატიულ მცენარედ და მიზანშეწონილია ბაღების და სკვერების მოსართავად…