პრეისტორიული ნახატები კლდეზე
ჩრდილოეთ ესპანეთში ალტამირას გამოქვაბულის ნახვის მერე, პაბლო დიეგო ხოსე ფრანცისკო დე პაულა ხუან ნეპომუკენო კრისპერ კრისპიანო დე ლა სანტისიმა ტრინიდად რუის და პიკასომ (:D) განაცხადა: “ალტამირას ნამუშევრების შემდეგ მთელი ხელოვნება ქვევით დაეცა.” ის არ ხუმრობდა. ნამუშევრები, რომლებიც ამ და საფრანგეთის, ესპანეთის, სხვა ქვეყნების გამოქვაბულებშია, მიეკუთვნებიან მხატვრობის უდიდეს მიღწევებს, რომლებიც ოდესმე შექმნილა.
მაგურას გამოქვაბული
მაგურას გამოქვაბული ერთ–ერთი ყველაზე დიდი გამოქვაბულია ბულგარეთში. ის მდებარეობს ქვეყნის ჩრდილო–დასავლეთ ნაწილში. გამოქვაბულის კედლები დამშვენებულია პრეისტორიული ნახატებით, რომლებიც მიახლოებით 8000–დან 4000–მდე წლების წინ არის შექმნილი. აღმოჩენილ იქნა 700–ზე მეტი ნახატი. ნახატებზე გამოსახულია მონადირეები, მოცეკვავე ადამიანები და მრავალი ცხოველი.
კუევა–დე–ლას–მანოსი
კუევა–დე–ლას–მანოსი მდებარეობს სამხრეთ არგენტინაში. სახელი სიტყვასიტყვით ითარგმნება, როგორც “ხელების გამოქვაბული”. გამოქვაბულში უმეტესწილად გამოსახულია მარცხენა ხელები, თუმცა აგრეთვე არის ცხოველების გამოსახულებები და ნადირობის სცენები. როგორც ვარაუდობენ ნახატები შეიძლება შექმნილნი იყონ 13000–9500 წლების წინათ.
ბხიმბეტკა
მდებარეობს ცენტრალურ ინდოეთში, ამ გამოქვაბულში 600-ზე მეტი პრეისტორიული ნახატია. ნახატები გამოსახავენ ადამიანებს, რომლებიც აქ ცხოვრობდნენ და აგრეთვე ცხოველებსაც. აღმოჩენილ იქნა ბიზონების, ვეფხვების, ლომების და ნიანგების გამოსახულებები. ითვლება, რომ ყველაზე ძველი ნახატი 12000 წლისაა.
სერა-და-კაპივარა
სერა-და-კაპივარა ნაციონალური პარკია ბრაზილიის ჩრდილო-აღმოსავლეთით. ეს ადგილი ძალიან ბევრი თავშესაფარი გამოქვაბულით გამოირჩევა, რომელთა კედლებიც სხვადასხვა ნახატებით არის დამშვენებული. ეს ნახატები წარმოადგენენ რიტუალურ სცენებს, ნადირობას, ბუნებას, ცხოველებს. ზოგი მეცნიერი თვლის, რომ ყველაზე ადრეული პერიოდის ნახატები შექმნილია 25000 წლის წინ.
ლაას გაალი
ლაას გაალი წარმოადგენს გამოქვაბულების კომპლექსს სომალის ჩრდილო-დასავლეთით, რომლელთაგანაც ზოგი შეიცავენ ერთ-ერთ ყველაზე ძველ მხატვრულ ნამუშევრებს აფრიკის კონტინენტზე. პრეისტორიული ნახატები, მეცნიერების შეფასებით 11000-5000 წლისანი არიან. ნახატებზე იპოვით ძროხებს, ცერემონიალურად გამოწყობილ ადამიანებს, შინაურ ძაღლებს და ჟირაფებს.
ტადრატ აკაკუსი
ტადრატ აკაკუსი წარმოადგენს მთიან ბორცვს უდაბნო საჰარაში, დასავლეთ ლიბიაში. ეს რაიონი ცნობილია თავისი კლდეზე შესრულებული ნახატებით, რომლებიც 14000-100 წლების პერიოდს ეკუთვნიან. ნახატები წარმოსახავენ საჰარის საუკუნეების განმავლობაში ცვალებად გარემოს. 9000 წლის წინ მიმდებარე ტერიტორიები სახვსე იყო მწვანე საფარით და ტბებით, ტყეებით და ველური ცხოველებით, რასაც ადასტურებენ ნახატებიც, სადაც გამოსახულია ჟირაფები, სპილოები და სირაქლემები.
შოვეს გამოქვაბული
შოვეს გამოქვაბული, საფრანგეთის სამხრეთით, მსოფლიოში არსებული პრეისტორიული ნახატების ერთ-ერთ ყველაზე ძველ ნახატებს შეიცავს. ნახატები რომლებიც აქ არიან შეიძლება 32000 წლით თარიღდებოდნენ. გამოქვაბული 1994 წელს აღმოაჩინეს ჟან მარი შოვემ და მისმა სპელეოლოგების ჯგუფმა. გამოქვაბულში აღმოჩენილი ნახატები წარმოგვიდგენენ ცხოველების გამოსახულებებს: ჯიხვებს, მამონტებს, ცხენებს, ლომებს, დათვებს, მარტორქებს და ა.შ.
ქვაზე შექმნილი კაკადუს პარკის ხელოვნება
ავსტრალიის ჩრდილოეთით მდებარე, კაკადუს ნაციონალური პარკში აბორიგენების მიერ შექმნილი ხელოვნების ნიმუშების ერთ-ერთი ყველაზე დიდი რაოდენობაა კონცეტრირებული. ითვლება რომ ყველაზე ადრეული პერიოდის შემოქმედებანი 20000 წლისანი არიან.
ალტამირას გამოქვაბული
ალტამირას გამოქვაბული XIX საუკუნის ბოლსო აღმოაჩინეს, ესპანეთის ჩრდილოეთ ნაწილში. გასაოცარია, მაგრამ აღმოჩენილი ნახატები ისეთი მაღლი ხარისხის იყო, რომ მეცნიერები დიდი ხანი არ იჯერებდნენ მის სინამდვილეს და აღმომჩენელს მარსელ სანს დე საუტუოლას ნახატების გაყალბებაში ადანაშაულებდნენ. ბევრს არ ეჯერა პირველყოფილთა ინტელექტუალური პოტენციალის. სამწუხაროდ აღმომჩენელმა ვერ იცოცხლა 1902 წლამდე. სწორედ ამ წელს აღიარეს ეს ნახატები ჭეშმარიტად პირველყოფილთა შემოქმედებათ.