არქივი

აშლილი შიდა გეომეტრიის რამდენიმე ნიმუში. ფრანჩესკა ვუდმანი

Francesca Woodman Untiled 1977 78 stampa alla gelatina dargento

ფრანჩესკა ვუდმანი. უსათაურო, 1977-78
„18 წლის გოგო რომ წელამდე გაზრდილი თმით დადის, მთლად ნორმალური ვერ უნდა იყოს, არა?“ – ეს დაკვირვება თვითმკვლელობამდე ოთხი წლით ადრე წელამდე თმაჩამოშლილმა ფრანჩესკა ვუდმანმა თავის მეგობარ ბეტსი ბერნის გაანდო, გოგოებს შორის რომ ხდება ხოლმე, ერთ-ერთი ისეთი საუბრის დროს. ხელოვნების სხვა სფეროებისგან განსხვავებით, ფოტოგრაფიაში გენიოსად და მით უფრო, ვუნდერკინდად აღიარებული ადამიანები იშვიათობას წარმოადგენენ. თუმცა ფრანჩესკა ვუდმანის სახელის გარშემო ატეხილი ხმაურის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, გაგვახსენდება, რომ გამონაკლისი, როგორც ეს ხშირად ხდება ხოლმე, წესს ადასტურებს. გოგონას 800-მდე ფოტო, მისი გარდაცვალებიდან სულ რამდენიმე წელიწადში, ხელოვნებათმცოდნეებსა და ფოტომოყვარულებში დიდი გარჩევის საგნად იქცა. ადრეული სიკვდილის ფაქტმა კი მისი ნამუშევრების იდუმალება უფრო გაამძაფრა. გაუთავებელი ძიება, საკუთარ თავზე (და სხეულზე) დაკვირვება და რაც მთავარია თვითირონია, ფრანჩესკა ვუდმანის ავტოპორტრეტების განუყოფელი ნაწილია. ფოტოსურათებზე მისი შიშველი სხეული ხან საფლავის ქვას ეხუტება, წარწერით To Die Is Gain (სიკვდილი შენაძენია), ხანაც ვიქტორიანული სტილის ოთახში, კედელზე დახატულ შავ-თეთრ ყვავილებში შეუმჩნევლად გარდასახვასა და გაქრობას ცდილობს. სიკვდილის და ფოტოგრაფიის კავშირი ხომ სამყაროსავით ძველი თემაა. თუნდაც როლან ბარტის ესე Camera Lucida გავიხსენოთ, რომელშიც ის ფოტოგრაფიას სიკვდილთან აიგივებს. ფოტოზე გამოსახული ადამიანი ბარტისთვის მკვდარია – ის ოდესღაც იყო, მაგრამ აღარ არის. ფერწერული ტილოსგან განსხვავებით, რომელზეც გამოხატული ადამიანის თუ საგნის არსებობა ბარტს არც კი აეჭვებს, მისთვის ის თავიდანვე ხელოვანის ფანტაზიის ნაყოფია. თუმცა კრიტიკოსების აზრით, ფრანჩესკას ფოტოების უმეტესობა არა იმდენად სიკვდილის თემაზეა აგებული, რამდენადაც გოთურ ესთეტიკას ეხმაურება. ფემინისტები, თავის მხრივ, ვუდმანის ფოტოებში ქალის დაქვემდებარებული პოზიციის ასახვის და ხელოვნების საშუალებით მასთან დაპირისპირების სურვილს ხედავენ. სიურრეალიზმის მოყვარულები პირველ რიგში ფანტასმაგორიულ ელემენტებს უსვამენ ხაზს და მის ნამუშევრებს ყოველდღიური ყოფისგან გაქცევის მცდელობად აფასებენ, პოსტმოდერნისტები კი ფროიდის და ლაკანის ჭრილში ცდილობენ სექსუალური სიმბოლიკის ამოკითხვას და ასე დაუსრულებლად.
Francesca Woodman Untitled Colorado 1972 75
ფრანჩესკა ვუდმანი. უსათაურო, 1972-7

ცნობილი ამერიკელი მხატვრის, ჯორჯ ვუდმანის და მოქანდაკე ბეტი ვუდმანის ოჯახში დაბადებული ფრანჩესკა ყოველ წელს საზაფხულო არდადეგებს მშობლებთან ერთად ფლორენციაში ატარებდა. ამ ვოიაჟების შედეგად, გოგონამ იტალიური ინგლისურზე არანაკლებ კარგად შეისწავლა, რამაც გარკვეულწილად განსაზღვრა კიდეც მისი მომავალი შემოქმედება. როდესაც გასული საუკუნის 70-იანი წლების ბოლოს ფრანჩესკა სასწავლებლად რომში გაემგზავრა, მას არ გასჭირვებია საერთო ენის გამონახვა იტალიელ ხელოვანებთან და ინტელექტუალებთან, რომელთა თავშეყრის ადგილს ბუკინისტური მაღაზია Libreria Maldoror წარმოადგენდა.
იქაურობას ფრანჩესკა ხშირად სტუმრობდა, ფოტოების პირველი გამოფენაც სწორედ მალდორორში მოაწყო. სიურრეალიზმითაც იქ ნაპოვნი ანდრე ბრეტონის წიგნის კითხვისას დაინტერესდა. „ფრანჩესკასთვის სიურრეალიზმი პირველ რიგში მალდორორსა და მის კედლებში იყო“, – იხსენებდა მაღაზიის ერთ-ერთი მეპატრონე, ჯორჯიო კასეტი, რომელიც ვუდმანს ენიგმატურ პიროვნებად აღიქვამდა – შორეული ამერიკიდან ჩამოსული გოგონა, რომელიც თავისუფლად ლაპარაკობს იტალიურად და კარგად ესმის ყველაფერი, რაც მალდორორის ვიწრო კედლებში ხდება. „არ ვიცი ჩვენ უფრო ვახდენდით მასზე გავლენას, თუ ის ჩვენზე“, – ამბობდა იგი.
(თათული წერეთელი, tabulaart.ge)
a4752276a400d31313b60146fd6c5c74

ereart

http://www.facebook.com/pages/ERE-ART/121170184607373 http://urakparaki.com/?m=7&WUID=6357

მსგავსი ამბები

Back to top button