F35 LIGHTNING II
F35 (LINGHTNING II) არის-პერსპექტიული,ნაკლებად შესამჩნევი +5 თაობის მოიერიშე-ბომბდამშენი.
შექმნა ამერიკულმა ფირმამ Lockheed martin Aeronautics Company-მ
მის შექმნაზე 2010 წლის აპრილის მონაცემებით პენტაგონს უკვე დახარჯული აქვს 46 მლრდ.დოლარი დღეისთვის თვითმფრინავი გადის საფრენ გამოცდებს.
F35 კონსტრუქციის შერჩევა მოხდა 2001 წელს JSF(joint strike fighter)კონკურსის მიხედვით.
კონკურსში მონაწილეობა მიიღო ორმა კომპანიამ:boeing(მოდელი X32) და Lockheed Martin (მოდელი X35) თვითმფრინავი შეიარაღებაში ყავს როგორც აშშ-ს საჰაერო ძალებს ასევე საზღვაო ქვეითების კორპუსსაც
შექმნილია F35 რამოდენიმე მოდიფიკაცია:
1) აშშ-ს საჰაერო ძალებისთვის F35A (F35 ctvol)
2) აშშ-ს საზღვაო ძალებისთვის (საზღვაო ქვეითთა კორპუსისთვის F35B) (F35CV)
და
3)დიდი ბრიტანეთის სამეფო ფლოტისთვის F35C (F35 Stovl)
საზღვაო ძალებისთვის შექმნილ F35 გააჩნია ვერტიკალურად აფრენა დაჯდომის უნარი.
პენტაგონის გეგმით მან უნდა შეცვალოს საზღვაო ძალებში არსებული:F16/15, A10, F\A18, AV-8B, და ასევე ბრიტანული Harrier.
სამომავლოდ პენტაგონი გეგმავს F35-ების ახალი მოდიფიკაციის გამოშვებას ნატოს წევრი ქვეყნებისთვის,ამ პროექტს აფინანსებენ:დიდი ბრიტანეთი-2,5 მლრდ, იტალია-1მლრდ, ნიდერლანდები -0.8მლრდ, კანადა-440 მლნ, თურქეთი-175მლნ, ავსტრალია-144მლნ, ნორვეგია-122მლნ,და დანია-110მლნ დოლარით>>მათი დისლოკაციის ადგილი იქნება როგორც ხმელეთზე ასევე ზღვაზე (ავიამზიდებზე)
2010 წლის მარტში დანიამ უარი განაცხადა F35 შეძენაზე მისი სიძვირის გამო.
2010 წლის ოქტომბერში ისრაელმა აშშ-გან განახორციელა F35 შესყიდვა (პირველი ესკადრილიისთვის) სულ გადაიხადა 2,75 მლრდ-თითოში 96 მლნ დოლარირომელსაც აშშ მიაწვდის 2 წლის განმავლობაში 2015 წლიდან
F35B განკუთვნილია საზღვაო ძალებისთვის რომელსაც შეუძლია ვერტიკალური აფრენა დაფრენა
ამის შეასაძლებლობას აძლევს ძრავა რომელიც მოძრაობს (ქვევით 90 გრადუსით)
თუმცა მას ეს შეუძლია მხოლოდ ნახევარი საწვავის ბაკითა და მცირე აღჭურვილობით
ავარიული სიტუაციის შემთხვევაში კომპიუტერს შეუძლია პილოტზე ადრე მიიღოს კატაპულტირების გადა წყვეტილება
აღსანიშნავია F35–სთვის საგანგებოდ შექმნილი ჩაფხუტი (Helmet Maunted Display System) >>(CMDS) რომლის ტესტირება ჯერ დასრულებული არ არის მისი გამოცდა მიმდინარეობს დიდ ბრიტანეთში უვილტშირ-ში,შლემის დახმარებით მფრინავს გაუადვილდება მის ხელთ მყოფი ინფორმაციის გაანალიზება და ბრძოლაში სწორი გადაწყვეტილების მიღება ასევე მისი მეშვეობით პილოტი შეძლებს ღამე დანახვას და დამიზნებას.
რაკეტების საბრძოლო მდგომარეობაში მოყვანა შესაძლებელია პილოტის ხამოვანი ბრძანებით.
ბევრი ექსპერტის აზრით თვითმფრინავი არ პასუხობს 5 თაობის მოთხოვნებს და წარმოადგენს 4 თაობას>>რადგან მას არ შეუძლია ზებგერითი სიჩქარის განვითარება ფორსაჟის გამოყენების გარეშე და გააჩნია დაბალი მანევრირების უნარი.
ტექნიკური მახასიათებელი:
1) ეკიპაჟი-1 კაცი
2) სიგრძე
F35A-4.33მ
F35B-4.33მ
F35C-4.54მ
3) სიმაღლე
F35A-4.33მ
F35B-4.33მ
F35C-4.54მ
4)ფრთების მოცულობა
F35A-42.7
F35B-42.7
F35C-62.1
5)მასა(ცარიელი)
F35A-14200 კგ
F35B-15800კგ
F35C-17200კგ
ნორმალური ფრენის მასა
F35A-24350კგ
F35B-22240კგ
F35C-25896კგ
მაქსიმალური ფრენის მასა
F35A-31800კგ
F35B-27000კგ
F35C-31800კგ
ძრავა:
ტურბორეაქტიული ფორსაჟის ორმაგი კამერით
მოდელი>>Prat&Whitney F35-100/400/600
გაწევის ძალა
მაკსიმალური 1X12460
ფორსაჟით 1X18100/2270
გადატვირთვა
F35A-9ჟ
F35B-7.5ჟ
F35C-7.5ჟ
შეიარაღება (ტყვიამფრქვევი)
F35A-1X20მმ Vulcan M61
F35B-1X25 GAU-22
F35C-არ გააჩნია
რაკეტა
AIM-120AMRAAM, AIM-ASRAAM,AIM-9X SIDEVWINDER,IRIS-T
AGM-154JSW, MGM-158 JASSM
იარაღის დასაკიდი
კორპუსის შიგნით:4
კორპუსის გარეთ:6
ინფორმაცია მოძიებულია http://www.lockheedmartin.com-დან და სხვა საიტებიდან მათ შორის ვიკიპედიიდან